گوگل وبمستر چیست؟ + آموزش راه اندازی و استفاده از آن

بدون شک برای ایجاد هرگونه تجارت آنلاین، و یا حتی یک وبلاگ ساده آنلاین، به عنوان یک وبمستر و یا مدیر سایت به گوگل وبمستر (Google Webmaster) که به تازگی نام خود را به کنسول جست و جوی گوگل (Google Search Console) تغییر داده است نیاز مُبرم داریم. ابزارهای گوگل وبمستر یک سرویس کاملاً رایگان برای وبمسترهاست که عملکرد وبسایت در نتایج جست و جو را تحلیل می‌کند. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که استفاده از گوگل وبمستر برای ثبت وبسایت در گوگل ضروری نیست، بلکه امکانات و تحلیل‌های بیشتری در مورد نحوه عملکرد وبسایت شما در موتور جست و جوی گوگل در اختیارتان قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، کنسول جست و جوی گوگل یک رابط رسمی میان گوگل و صاحبان وبسایت‌ها و توسعه دهندگان وب است که همچنین ابزارهایی برای برقراریِ ارتباط در مورد مسائل و مشکلات وبسایت با گوگل و یا درخواست ویژگی‌های بیشتر فراهم کرده است. 

تغییر نام گوگل وبمستر به کنسول جستو‌جوی گوگل

البته ناگفته نماند که با توجه به پست رسمی در وبلاگ وبمستر، از حوالی ماه مه سال 2015، گوگل وب مستر تولز (Google Webmaster Tools) نام تجاری خود را به کنسول جست و جوی گوگل (Google Search Console) تغییر داده است. هدف کلیِ این تغییر نام بسیار جالب است: همانطور که در این پست وبلاگی نیز آمده است، هدف کلیِ تغییر برند و نام گوگل وبمستر به کنسول جست و جوی گوگل این بود که کلمه وبمستر تنها به گروهی از افراد وبمستر دلالت دارد و باید از این برند حذف شود. نام جدید، یک برند کلی تر بوده و جامعه وسیع‌تری از جمله بازاریابان، متخصصان سئو، برنامه‌نویسان، توسعه دهندگان برنامه‌های وب و موبایلی و غیره را در بر می‌گیرد.

در ادامه این نوشته گوگل وبمستر و کنسول جست و جوی گوگل هم معنی در نظر گرفته شده و می‌توان آن‌ها را به جای هم به کار برد.

امکانات کلی گوگل وبمستر یا کنسول جست و جوی گوگل

در حالت کلی، کنسول جست و جوی گوگل این امکانات را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد که استفاده از آن‌ها برای تمام افرادی که می‌خواهند با موتور جست و جوی گوگل کار کنند جذاب و ضروری است:

1. تأیید می‌کند که گوگل می‌تواند به محتوای وبسایت شما دسترسی داشته باشد.
2. امکان ثبت پست‌ها و صفحات جدید در گوگل و اطلاع‌رسانی به خزنده‌های گوگل برای اضافه یا حذف محتوای دلخواهتان را فراهم می‌کند.
3. مشکلاتی که در ثبت صفحات وجود دارد را اطلاع رسانی کرده و امکان ثبت مجدد محتوای جدید و یا به روز شده‌ی را فراهم می‌کند.
4. به شما کمک می‌کند عملکرد محتوای کلی و تک تک صفحات خود در موتور جست و جوی گوگل را تحلیل کنید.
5. به شما کمک می‌کند مشکلات بدافزاری و یا اسپمی که ممکن است از سایر روش‌ها کاملاً نمایان نشود را شناسایی و رفع کنید. همچنین پس از رفع مشکلات، می‌توانید از گوگل بخواهید دوباره صفحه را بررسی کند تا از رفع مشکل اطمینان حاصل کنید.
6. دیدگاه و نحوه (یا کیفیت) حضور شما در صفحات جست و جوی گوگل را به شما اطلاع رسانی می‌کند.
7. نشان می‌دهد که گوگل صفحات وبسایت شما را چگونه «می‌بیند».
8. محبوب‌ترین عبارت‌های جست و جو و کلمات کلیدیِ مربوط به وبسایت شما را لیست کرده و حجم ترافیک و نمایش (Impression) صفحات در نتایج جست و جو را اطلاع رسانی می‌کند.
9. وبسایت‌هایی که به شما لینک می‌دهند را لیست می‌کند.
10. عملکرد نسخه‌ی موبایل (یا ریسپانسیو) وبسایت را برای کاربرانی که از موبایل یا تبلت استفاده می‌کنند ارزیابی و تحلیل می‌کند.

شروع به کار و وریفای وبسایت در کنسول جست و جوی گوگل

مانند تمام محصولاتی که به صورت رسمی توسط گوگل ارائه می‌شود، مانند یوتیوب، گوگل آنالیتیکس و غیره، برای استفاده از خدمات کنسول جست و جوی گوگل می‌توانید از حساب کاربری گوگل خود استفاده کنید. برای این کار، ابتدا از طریق لینک زیر وارد گوگل وبمستر شوید:

https://search.google.com/search-console/welcome

در اینجا ابتدا از شما درخواست می‌شود با یکی از حساب‌های کاربری گوگل لاگین کرده و سپس وارد صفحه ثبت وبسایت و شروع به کار با گوگل وبمستر شوید. پس از ورود به حساب کاربری، از شما درخواست می‌شود آدرس اولین وبسایت خود را وارد کنید. در اینجا دو گزینه برای ورود وجود دارد، اولین گزینه مربوطه به یک دامنه و تمام زیردامنه‌ها و تمام آدرس‌ها (از جمله https و http) و دیگری تنها برای یک پروتکل خاص (مانند فقط http) و یک دامنه خاص است.

در نسخه جدید کنسول جست و جوی گوگل، دو حالت برای وارد کردن وبسایت وجود دارد. حالت اول، Domain، وارد کردن کل دامنه و تمام زیردامنه‌ها و تمام پروتکل‌هاست. اگر از این روش استفاده کنید، پس از وارد کردن دامنه ریشه به صورت example.com و بدون www یا پروتکل مانند https و http، تنها یک روش برای تصدیق دامنه وجود دارد و آن هم از طریق اضافه کردن رکورد DNS در ارائه دهنده خدمات دامنه و هاست شماست. البته توجه داشته باشید که اضافه کردن رکورد DNS ممکن است بلافاصله قابل شناسایی نباشد، در این صورت تا 24 ساعت آینده صبر کنید و دوباره دکمه Verify را در همین صفحه (https://search.google.com/search-console/welcome) کلیک کنید.

اگر از این روش استفاده کنید، اطلاعات تمام زیردامنه‌ها، تمام پروتکل‌ها و دایرکتوری‌های دامنه را در دست خواهید داشت. طبق مستندات گوگل، مثالی از دامنه‌هایی که با این روش در گوگل ثبت خواهند شد عبارتست از:

http://example.com/dresses/1234
https://example.com/dresses/1234
http://www.example.com/dresses/1234
http://support.m.example.com/dresses/1234

حالت دوم برای ثبت وبسایت، که پیش از این نیز تنها همین حالت وجود داشت، ثبت دامنه‌ی دقیق برای دریافت اطلاعات عملکردی است. منظور از دامنه‌ی دقیق، آدرس مشخص و ثابت وبسایت، زیردامنه دقیق، پروتکل دقیق و یا با و بدون www بودن آدرس است. برای مثال، ممکن است آدرس ثابت وبسایت شما http://example.com باشد، بدون https، بدون www و بدون زیر دایرکتوری مانند /index.aspx و غیره. البته از نظر سئو نیز پیشنهاد می‌شود یک آدرس ثابت مشخص شده و تمام حالت‌های ممکن دیگر به همان آدرس ریدایرکت شوند. برای مثال، www.example.com، https://example.com، https://www.example.com و الی آخر همگی به یک آدرس ثابت و از پیش تعریف شده ریدایرکت شوند. در این حالت، اگر یک آدرس ثابت داشته و تمام حالت‌های دیگر به آن آدرس ریدایرکت می‌شوند، می‌توانید از گزینه دوم برای ثبت وبسایت خود استفاده کنید که فرآیند وریفای در این نوع ثبت نام متنوع‌تر و شاید بتوان گفت مبتدی تر است.

همانطور که در تصویر بالا نیز می‌بینیم، در کل پنج روش برای تصدیق یا وریفای وبسایت در حالت دوم وجود دارد. از نظر گوگل استفاده از هرکدام از این روش‌ها آزاد بوده و هیچ تفاوتی در نحوه کارکرد سیستم و داشبورد شما وجود نخواهد داشت.

روش‌های وریفای وبسایت در گوگل وبمستر

آپلود فایل HTML: اولین روش که توسط این ابزار به صورت پیشفرض پیشنهاد می‌شود، آپلود یک فایل HTML در هاست و سپس کلیک بر روی دکمه Verify است. لطفاً توجه داشته باشید اگر می‌خواهید از این گزینه استفاده کنید، باید این فایل همیشه در هاست شما باقی بماند و هرگز آن را حذف نکنید. در صورت حذف این فایل، دیگر مالک وبسایت شناخته نخواهید شد.

تگ HTML: یک روش دیگر برای تصدیق وبسایت این است که یک تگ <meta< در کد HTML صفحه‌ی مشخص شده وارد نمایید. سپس با کلیک بر روی دکمه وریفای، این تگ در آن صفحه بررسی شده و در صورت موجود بودن وبسایت شما تأیید می‌شود. این تگ باید بین کدهای <head> قرار بگیرد، نه جای دیگری.

گوگل آنالیتیکس: اگر قبل از ثبت نام در گوگل وبمستر، از سرویس گوگل آنالیتیکس استفاده می‌کنید، می‌توانید با استفاده از همان کد رهگیری که به هنگام ثبت در گوگل آنالیتیکس استفاده کرده‌اید، در گوگل وبمستر نیز وبسایت خود را تأیید کنید. در اینجا نیز باید توجه داشته باشید که این کد رهگیری در بخش <head> کد قرار گرفته باشد. البته ناگفته نماند برای اینکه بتوانید از این روش برای وریفای سایت استفاده کنید، باید در گوگل آنالیتیکس برای آن وبسایت دارای مجوز ویرایشگر (یا edit) باشید، نه کم‌تر.

Google Tag Manager: این روش نیز مانند گوگل آنالیتیکس نیازمند استفاده از یک سرویس دیگر به نام Google Tag Manager است. اگر قبلاً از این سرویس استفاده می‌کنید، باید کد Container را نظر در وبسایت یا برنامه موبایلی خود نصب کرده باشید. سپس، در صورتی که در این سرویس دارای مجوز مدیریتی (Manage) باشید، می‌توانید به راحتی وبسایت خود را تصدیق کنید.

ارائه دهنده نام دامنه (DNS): روش آخر، که برای ثبت وبسایت در حالت اول تنها از این مورد پشتیبانی می‌شود، این است که متن اختصاصی آماده شده را در پیکربندیِ DNS خود کپی کرده و سپس دکمه وریفای را بزنید.

داشبورد و امکانات گوگل وبمستر تولز

کنسول جست و جوی گوگل در نسخه جدید رابط کاربریِ خود را بسیار ساده‌تر نموده است. در این رابط کاربریِ جدید، در کل 8 منو در چهار بخش وجود دارد که در اینجا به صورت اجمالی این قسمت‌های مختلف را بررسی خواهیم کرد.

Overview: نمای کلی

اولین صفحه‌ای که به هنگام ورود به داشبورد گوگل وبمستر می‌بینیم نمای Overview است که در آن اطلاعات کلیِ عملکرد وبسایت را می‌توان در یک نگاه مشاهده کرد. در این قسمت اطلاعات مهمی از بخش Performance، Coverage و Enhancements آمده است که تمام این منوها در ادامه بحث خواهند شد.

Performance: عملکرد

دومین منو، منوی Performance یا عملکرد وبسایت در موتورهای جست‌وجو است. در این گزارش، با توجه به فیلتر‌هایی که انتخاب کرده‌اید (برای مثال بازه‌ی زمانی تاریخی، یا نوع جست‌وجوی مانند وب یا تصویر یا ویدئو و غیره) اطلاعات کلی عملکرد وبسایت خود را خواهید دید. در این گزارش‌ها، و به صورت کلی در سرتاسر گوگل وبمستر و گوگل آنالیتیکس چند کلمه کلیدی وجود دارد که در این گزارش‌ها می‌بینیم. 

اولین کلمه همان Click (یا کلیک) است و همانطور که از نامش پیداست تعداد کلیک‌هایی است که لینک‌های شما در موتور جست‌وجوی گوگل دریافت کرده است. توجه داشته باشید که این کلیک‌ها مربوط به کلیک‌هایی نیست که در داخل وبسایت و لینک‌های داخلی صورت گرفته است. کلمه‌ی بعدی Impression (یا اثر، یا نمایش) است، آمار مربوط به این کلمه نشان می‌دهد که لینک (یا تصویر یا ویدئو و غیره با توجه به فیلترها) چند بار در موتور جست و جو نمایش داده شده است. برای مثال در تصویر فوق می‌بینیم که تعداد کل Impressionها برابر با 94.5K یا 94500 بار نوشته شده است که یعنی در بازه‌ی سه ماهه برای نوع جست‌وجوی وب، تعداد کل دفعاتی که تمام صفحات و لینک‌های این وبسایت در موتور جست و جو به نمایش در آمده است (صرف نظر از تعداد کلیک‌ها و جایگاه) برابر با حدود 94 هزار بار است. با توجه به این دو معیار، معیار سوم، یعنی CTR مشخص می‌شود. CTR که مخفف Click Through Rate است یعنی نرخ یا نسبت کلیک‌ها. به عبارت دیگر یعنی نسبت تعداد دفعاتی که لینک شما نمایان شده بر تعداد کلیک‌ها. در این تصویر CTR میانگین 4.5 درصد است، یعنی به صورت میانگین از هر 100 نمایش، 4.5 بار کلیک بر روی لینک انجام می‌شود. Position نیز نشانگر جایگاه میانگین شماست. در این تصویر یعنی جایگاه میانگین کل 13.9 است. البته این عدد نشانگر صفحه‌ی نتایج نیست، بلکه موقعیت دقیقی است که به صورت میانگین می‌بینیم، یعنی نتیجه‌ی چهاردهم. 

در قسمت پایینی این گزارش، اطلاعات جزئی‌تر و دقیق‌تر مشاهده می‌شوند. Queries به عبارت‌های جست و جو و یا عبارتی که کاربر به هنگام جست‌وجو در گوگل وارد می‌کند دلالت دارد. در اینجا تک تک عبارت‌ها به همراه گزارش مربوطه با جزئیات دقیق آمده است. برای مثال برای اولین عبارت می‌بینیم که در کل 1300 بار جست‌وجو در گوگل انجام می‌شود، که برای این جست‌وجوها این وبسایت 4719 بار دیده شده و 301 کلیک جذب کرده است. تب‌های دیگر برای این گزارش نشانگر صفحات (یا لینک‌های وبسایت)، کشورهای جست‌وجو کننده، دستگاه‌های مورد استفاده برای جست‌وجو و حضور در نتایج است.

URL Inspection: بررسی آدرس

یکی دیگر از امکانات عالی کنسول جست و جوی گوگل بخش بررسی (یا بازرسی) آدرس است. با وارد کردن یک لینک از وبسایت خودتان در این فیلد (که همان فیلد موجود در نوار بالایی است) می‌توانید اطلاعات مربوط به آن صفحه را مشاهده کنید. یک امکان دیگر که در این ابزار وجود دارد درخواست ایندکس کردن آدرس است. برای این کار کافیست روی دکمه Request Indexing کلیک کنید تا این صفحه با اولویت و سرعت بیشتری در گوگل ثبت شود (بدون اینکه صبر کنید خزنده‌های گوگل به صورت خودکار این صفحه را پیدا و ایندکس کنند). همچنین صفحاتی را که به روز کرده و می‌خواهید مجدداً در گوگل ثبت شوند را نیز می‌توانید از اینجا ثبت کنید.

Coverage: پوشش‌دهی

در این گزارش نحوه‌ی پوشش‌دهی و ثبت صفحات شما در گوگل آمده است. در این گزارش می‌توانید صفحاتی که در ثبت آن‌ها خطایی وجود دارد را نیز مشاهده و در صورت نیاز آن‌ها را رفع و مجدداً ثبت نمایید. همچنین صفحاتی که دارای هشدار هستند، صفحات معتبر، و صفحاتی که از نتایج جست‌وجو خارج شده‌اند (Excluded) را نیز مشاهده می‌کنید که در صورت نیاز می‌توانید لیستی از تمام لینک‌ها را مشاهده نمایید.

Sitemaps: نقشه‌های سایت

این بخش نیز یکی از اساسی‌ترین منوهای گوگل وبمستر است که در آن می‌توانید نقشه یا نقشه‌های سایت خود را وارد کرده و گزارشی در مورد نحوه‌ی ثبت، تعداد لینک‌ها، خطاهای احتمالی، پوشش‌دهی و غیره مربوط به آن را مشاهده کنید. 

Mobile Usability: کاربریِ موبایلی

این گزارش نیز درست همانند گزارش مربوط به پوشش است. با این تفاوت که در این گزارش صفحات از نظر ریسپانسیو بودن نسبت به کاربران موبایلی بررسی شده و صفحاتی که دارای خطا هستند به شما نمایش داده می‌شود.

Links: لینک‌ها

این نما که از دو قسمت لینک‌های داخلی (Internal) و خارجی (External) تشکیل شده است، سایت‌های لینک‌دهنده به شما را لیست می‌کند. همچنین متن مورد استفاده برای لینک (Anchor text) نیز به شما نمایش داده می‌شود. از کاربردهای این قسمت این است که عملکرد اسپم احتمالی را شناسایی کرده و وبسایت‌هایی که به شما لینک داده‌اند را برای تعاملات بیشتر با آن‌ها مشاهده و لیست کنید.

Setting: تنظیمات

آخرین منو، منوی تنظیمات حساب کاربری گوگل وبمستر است که اطلاعاتی از قبیل تصدیق وبسایت، مجوزهای دسترسی به سایر کاربران و مجوز دسترسیِ خودتان و غیره را در اختیار شما قرار می‌دهد.

سایر منوهای گوگل وبمستر برای محتوای غنی‌شده

برخی محتوای موجود در وبسایت که از ساختارهای مشخصی استفاده می‌کنند، مانند ساختارهای Schema.org برای رخدادها، شغل‌ها، محصولات، دیدگاه‌ها و غیره، هرکدام که در وبسایت شما شناخته شود به صورت دسته بندی شده و منوی جداگانه در قسمت Enhancements زیرِ منوی کاربریِ موبایلی ظاهر می‌شوند که گزارش‌های مربوط به آن‌ها شامل خطاهای موجود در این صفحات و لیبل‌های مربوطه‌ی آن‌هاست.

تفاوت گوگل وبمستر و گوگل آنالیتیکس در چیست؟

مانند بسیاری از محصولات دیگری که توسط گوگل ارائه می‌شود، مانند یوتیوب، جیمیل و غیره،  گوگل وبمستر یا کنسول جست‌وجوی گوگل (Google Search Console) و گوگل آنالیتیکس (Google Analytics) دو محصول مجزای دیگر و مرتبط به هم هستند. این دو ابزار هر دو برای بهینه‌سازی وبسایت (سئو) و ارزیابی زحمات و تلاش‌های صورت پذیرفته به کار می‌روند. 

همانطور که در ابتدای مطلب نیز به تفصیل شرح داده شد، ابزار گوگل وبمستر اطلاعات مربوط به عملکرد وبسایت در موتور جست‌وجوی گوگل، خطاهای احتمالیِ موجود، صفحات 404، خطاهای خزنده‌ها، نقشه‌های سایت و تمام مواردی که مربوط به عملکرد و حضور وبسایت در گوگل است را فراهم می‌کند. از طرف دیگر، گوگل آنالیتیکس آمار ترافیک ورود به وسایت، اعم از تعداد بازدیدها، بازدید کننده‌ها، زمان میانگین حضور کاربر در صفحه، نرخ پرش و غیره را در اختیار شما قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، آنالیتیکس اطلاعاتی در رابطه با افراد مشاهده کننده و گوگل وبمستر اطلاعاتی داخلی‌تر و محرمانه‌تر برای عملکرد وبسایت در موتورهای جست‌وجو (صرف نظر از تعداد بازدید و غیره) را ارائه می‌کند.

البته گوگل آنالیتیکس امکانات بسیار بیشتر از این‌ها را در بر می‌گیرد که از حوصله این نوشته خارج است. یکی از این امکانات اتصال حساب گوگل وبمستر و مشاهده اطلاعات مربوطه در داشبورد گوگل آنالیتیکس است.

اتصال گوگل وبمستر و گوگل آنالیتیکس

چنانچه می‌خواهید از اطلاعات کنسول جست و جوی گوگل در گوگل آنالیتیکس بهرمند شوید، می‌توانید این دو ابزار را به هم متصل کنید. برای این کار، ابتدا وارد داشبورد گوگل آنالیتیکس شده و وارد منو Admin شوید. سپس با انتخاب گزینه All Products تمام محصولاتی که قابل اتصال هستند را مشاهده خواهید کرد. در اینجا گزینه Search Console را پیدا کرده و به راحتی با استفاده از دکمه فراهم شده حساب گوگل وبمستر خود را به گوگل آنالیتیکس متصل کنید. از این پس می‌توانید این اطلاعات را در گوگل آنالیتیکس و در بخش Search Console که در منوی Acquisition قرار گرفته است مشاهده نمایید.

اگر همچنان سوالی برای شما بی پاسخ مانده، می توانید در بخش نظرات همین مقاله سوال خود را مطرح کنید تا در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ شما را ارسال کنیم.